Αντιγονη vs συγχρονη Αντιγονη

[energoipolites]

Το μεγαλο ερωτημα που τιθεται είναι γιατι διδασκομαστε το εργο της Αντιγονης που αποφασιζει να παραβει τους νομους κατι που είναι αθεμιτο και λαθος για μια Αντιγονη που ζει στην συγχρονη εποχη?Γιατι παραδειγματιζομαστε από την ηρωιδα και ένα εργο σαν αυτό όταν ο συγχρονος νομοθετης δεν επιτρεπει να παραβουμε κανεναν από τους νομους της κοινωνιας μας?

Παρακατω θα παραθεσουμε το εργο της Αντιγονης περιληπτικα για να μπορεσουμε να παραθεσουμε υστερα την προβληματικη μας σε σχεση με το νοημα του εργου στην συγχρονη εποχη.

Η Αντιγόνη ήταν ένα από τα τέσσερα παιδιά του Οιδίποδα που απέκτησε με την Ιοκάστη, βασίλισσα της Θήβας, χωρίς να γνωρίζει ότι ήταν η φυσική μητέρα του. Τα άλλα παιδιά τους ήταν η Ισμήνη, ο Ετεοκλής και ο Πολυνείκης. Ο Οιδίποδας είχε καταραστεί τους γιους του να διαφωνήσουν για το μοίρασμα της κληρονομιάς και να αλληλοσκοτωθούν, επειδή είχαν παραβιάσει κάποιες διαταγές του.
Όταν ο Οιδίποδας ανακάλυψε την αλήθεια για την καταγωγή του αυτοεξορίστηκε και τα δύο αδέρφια συμφώνησαν να διακυβερνούν εναλλάξ ανά ένα χρόνο. Μετά το πρώτο έτος ο Ετεοκλής αρνήθηκε να δώσει το θρόνο στον Πολυνείκη και αυτός έφυγε από τη Θήβα, πήγε στο Άργος, όπου παντρεύτηκε την κόρη του βασιλιά Άδραστου και οργάνωσε εκστρατεία εναντίον της Θήβας. Η εκστρατεία απέτυχε και οι δύο αδερφοί σκοτώθηκαν σε μονομαχία. Το θρόνο πήρε τότε ο Κρέων, αδερφός της Ιοκάστης, που διέταξε το πτώμα του Πολυνείκη να μείνει άταφο, επειδή πρόδωσε την πατρίδα του.
Ο πρόλογος της τραγωδίας τοποθετείται χρονικά στο ξημέρωμα της ημέρας που ακολούθησε τη λύση της πολιορκίας. Ο Κρέοντας έχει ήδη δώσει την εντολή να μην ταφεί ο Πολυνείκης, ως προδότης, με την απειλή αυστηρής τιμωρίας σε όποιον παραβεί τη διαταγή. Ο χώρος είναι το εξωτερικό του ανακτόρου και τα πρόσωπα που εμφανίζονται είναι η Αντιγόνη και η αδερφή της, Ισμήνη. Η Αντιγόνη ανακοινώνει την απόφασή της να θάψει τον Πολυνείκη, αφού σύμφωνα με τους θεϊκούς νόμους(άγραφους νόμους) κανένα πτώμα δεν πρέπει να μένει άταφο, χωρίς νεκρικές τιμές, και ακόμα και για τους προδότες προβλεπόταν ταφή έξω από τα τείχη της πόλης. Η Ισμήνη αρνείται να συνεργαστεί, αφού φοβάται τη δύναμη του Κρέοντα, αλλά δεν καταφέρνει να αλλάξει τη γνώμη της Αντιγόνης.
Μετά τη φορτισμένη συνομιλία τους τελειώνει ο πρόλογος και η ακολουθεί η πάροδος του Χορού, που αποτελείται από γέροντες της Θήβας. Η πάροδος δημιουργεί έντονη αντίθεση, αφού εξυμνεί με θριαμβευτικό τόνο τη νίκη εναντίον των εχθρών. Το κλίμα ευφροσύνης συνεχίζεται και στο πρώτο επεισόδιο, που παρουσιάζει τον Κρέοντα να ανακοινώνει την απόφασή του για τη μεταχείριση του Πολυνείκη και να εκθέτει τις αρχές της διακυβέρνησής του. Στην επόμενη σκηνή μπαίνει ξαφνικά ένας από τους φύλακες του πτώματος για να ανακοινώσει ότι κάποιος έκανε συμβολική ταφή, καλύπτοντας το νεκρό με χώμα. Η εμφάνιση του φύλακα επιβραδύνει την εξέλιξη, αφού αυτός αρχικά φλυαρεί για την απροθυμία του να εκτελέσει το έργο της μεταφοράς μιας δυσάρεστης πληροφορίας, την οποία καθυστερεί να ανακοινώσει. Ο Κρέοντας διατάζει το φύλακα να βρει τον παραβάτη και το επεισόδιο κλείνει με ένα χορικό που εξυμνεί την απεριόριστη δύναμη του ανθρώπου αλλά επισημαίνει την αδυναμία του απέναντι στις θεϊκές δυνάμεις και τους άγραφους νόμους.
Στο δεύτερο επεισόδιο, ο φύλακας επανέρχεται οδηγώντας στη σκηνή και την Αντιγόνη, που συνελήφθη όταν επιχείρησε δεύτερη ταφή. Ακολουθεί έντονη αντιπαράθεση μεταξύ Αντιγόνης και Κρέοντα και στη συνέχεια έρχεται στη σκηνή και η Ισμήνη, που κατηγορείται από το βασιλιά για συνεργασία. Αν και δεν είχε αναμιχθεί στην ταφή, αποδέχεται τις κατηγορίες και ο Κρέοντας αποφασίζει να τιμωρήσει και τις δύο. Στο δεύτερο στάσιμο ο Χορός θρηνεί τη μοίρα της οικογένειας των Λαβδακιδών, που οι κατάρες της πλήττουν τώρα τα νεότερα μέλη της.
Στο τρίτο επεισόδιο εμφανίζεται ο Αίμονας, γιος του Κρέοντα και αρραβωνιαστικός της Αντιγόνης, που συγκρούεται με τον πατέρα του για το θέμα της ταφής και την τιμωρία της Αντιγόνης. Αδυνατώντας να μεταπείσει τον Κρέοντα, φεύγει από τη σκηνή αφήνοντας την απειλή ότι θα αυτοκτονήσει. Η μόνη παραχώρηση που κάνει ο Κρέοντας είναι να αθωώσει την Ισμήνη και να μην θανατώσει την Αντιγόνη, αλλά να την φυλακίσει ώστε να αποφύγει το μίασμα.
Το τέταρτο επεισόδιο περιλαμβάνει το θρήνο της Αντιγόνης καθώς οδηγείται στη φυλακή και ένα διάλογό της με τον Κρέοντα, ενώ ο χορός στο στάσιμο αναφέρεται σε άλλα μυθικά ή ιστορικά πρόσωπα που είχαν ανάλογη μοίρα. Στο πέμπτο επεισόδιο ο μάντης Τειρεσίας προειδοποιεί τον Κρέοντα ότι οι θεοί είναι οργισμένοι για την ασέβεια απέναντι στο νεκρό και δεν αποδέχονται τις θυσίες. Ο Κρέων τον κατηγορεί για χρηματισμό και του φέρεται με ασέβεια, αναγκάζοντάς τον να αποχωρήσει, αλλά ταράζεται από τις ειδήσεις και εύκολα πείθεται από το Χορό να αναιρέσει και τις δύο εντολές του. Στο πέμπτο στάσιμο ο χορός ανακουφισμένος από την τροπή των πραγμάτων απευθύνει εορταστικό ύμνο προς τον Βάκχο. Αυτή η εισαγωγή μιας χαρμόσυνης ανάπαυλας πριν από την τελική δυσάρεστη ανατροπή ονομάζεται τραγική παρέκτασις και εμφανίζεται και στον Αίαντα.
Αμέσως μετά, ένας αγγελιοφόρος ανακοινώνει στο χορό και την Ευρυδίκη, σύζυγο του Κρέοντα, ότι ο Αίμονας, χωρίς να γνωρίζει ότι ο Κρέοντας αναίρεσε τις διαταγές του, πήγε στην φυλακή της Αντιγόνης και τη βρήκε απαγχονισμένη. Τότε έφτασε εκεί ο Κρέοντας για να την αποφυλακίσει, ο Αίμονας του επιτέθηκε, αστόχησε και απελπισμένος αυτοκτόνησε. Η Ευρυδίκη φεύγει από τη σκηνή και το επεισόδιο ολοκληρώνεται με ένα θρηνητικό τραγούδι, που διακόπτεται από την είδηση ότι και η Ευρυδίκη αυτοκτόνησε.
Ο μάντης Τειρεσίας προφητεύει μεγάλες συμφορές για τον οίκο του Κρέοντα. Μετανοώντας ο Κρέων θέλει να ελευθερώσει την Αντιγόνη από τον θάλαμο όπου είχε κλειστεί και να ενταφιάσει τον Πολυνείκη, αλλά η Αντιγόνη έχει αυτοκτονήσει και ο Αίμων σκοτώθηκε και αυτός. Η μητέρα του Αίμωνα, Ευρυδίκη, μόλις πληροφορείται τον θάνατο του γιου της, καταριέται τον άνδρα της και αυτοκτονεί. Μπροστά στην καταστροφή ο Κρεών εύχεται να πεθάνει και ον Χορός τελειώνει με τη διατύπωση πως η φρόνηση είναι η κυριότερη προϋπόθεση της ευτυχίας και ότι οι καυχησιολογίες των αλαζόνων, αφού υποστούν μεγάλες ποινές, συνήθως διδάσκουν, πολύ αργά δυστυχώς, τη φρόνηση. (στ.1347-1353) Αργότερα ο Θησέας αιχμαλώτισε τον Κρέοντα και παρέδωσε το σώμα του Πολυνείκη στο πλήθος για ενταφιασμό. Τελικά, ο Κρέων κάηκε ζωντανός όταν η Μήδεια, φθονώντας τον Ιάσονα που μνηστεύτηκε την κόρη του, Γλαύκη, έβαλε τα παιδιά της να του χαρίσουν ένα στέμμα και ένα χιτώνα που τύλιξε στις φλόγες την ίδια, το πατέρα της και πολλούς άλλους στις φλόγες. Ήταν μοιραίο να επέλθει η κάθαρση εις βάρος του.

Ξεκινωντας την αναλυση μας θα πρεπει να πουμε τι σημαινε νομος για τους αρχαιους Ελληνες.

Ο νομος για τον αρχαιο Ελληνα είναι δισυποστατος.Ειναι το συνολο των γραπτων νομων που ρυθμιζουν την ευημερια και ευρυθμια της πολης,αλλα και το αγραφο δικαιο που είναι συμφωνα με την αρχαιοελληνικη αντιληψη εμφυτο στους ανθρωπους και επιβαλλεται όχι από τον φοβο των κυρωσεων ,αλλα από το αισθημα της αιδους,που μοιρασε ο Ερμης σε ολους τους ανθρωπους.Επισης πρεπει να πουμε ότι στην αρχαια Ελλαδα η ανομια θεωρειται προαγγελος κακων για την πολη. Συμφωνα με τον Αισωπο όταν υπαρχει αυθαιρεσια(υβρις) σε μια πολη τοτε ακολουθουν πολεμος και μαχες.

Άλλες αντιληψεις από την αρχαιοτητα οσον αφορα την τηρηση των νομων είναι επηρεασμενες από τον Σωκρατη.Ο Σωκρατης θεωρει ότι θα πρεπει να μενουμε πιστοι στους νομους της πατριδας.Ο ιδιος θανατωθηκε προκειμενου να μεινει πιστος στα πιστευω της συμμορφωσης με τους νομους.Αποτελει προαγγελο του θετικου δικαιου και εισαγει μια σειρα επιχειρηματων σχετικα με την συμμορφωση στους νομους που θα πρεπει να επιδεικνυουν οι πολιτες.

Παρακατω θα μιλησουμε για τις (αναρχικες) αποψεις αν μπορουν να χαρακτηριστουν ετσι που διατυπωθηκαν από αρχαιους Ελληνες.Ο Αντιφων ο Αθηναιος διατυπωσε κοντρα στο ρευμα της εποχης κατά της δουλειας λεγοντας ότι ολοι οι ανθρωποι είναι ομοιοι καθως επισης ειπε ότι η νομοι της πολιτειας είναι αυθαιρετοι κανονισμοι.Επισης ο Ζηνων ο Κιτιευς διατυπωσε ότι οι καρποι ανηκουν σε ολους η γη σε κανεναν.Ο Αντισθενης διακυρρητε ότι δεν πρεπει να υπαρχει κυβερνηση,ατομικη ιδιοκτησια, επισημη θρησκεια και γαμος.Ο Διογενης στην συνεχεια και οι Κυνικοι διατυπωναν την αποψη ότι οι νομοι διαφερουν από χωρα σε χωρα,ότι είναι ανθρωπινα εργα,επομενως δεν εχουν αντικειμενικο κυρος και είναι αναξιοι σεβασμου.

Περνωντας τωρα στην συγχρονη εποχη,στο θετικο δικαιο και ότι μπορει να το συνοδευει με την δικαστικη νομοθετικη και εκτελεστικη εξουσια η αποψη είναι ότι το γραπτο δικαιο είναι υποχρεωτικο και δεσμευτικο για αυτό και λεγεται ρυθμισμενη βια.Το συγχρονο προταγμα και δογμα της νομολογιας είναι ότι η αμφισβητηση των νομων πρεπει να προερχεται μονο μεσα από νομιμες διαδικασιες.

Παρολο που υπαρχει εντονος αντιλογος απεναντι σε αυτην την αποψη λεγοντας ότι η νομοι είναι ένα προιον της ηθικης και χωρις αυτην στερουνται νοηματος το προταγμα αυτό παραμενει.Πολλοι είναι αυτοι που λενε ότι κανεις δεν μπορει να θεσμοθετησει τις εξεγερσεις της συνειδησης.Πολλα είναι τα ερωτηματα που εγειρονται σχετικα με το ποιος νομοθετει,ποια συμμετοχη εχουν οι πολιτες στην ληψη αποφασεων,ποιος κρινει την ορθοτητα των θεσπιθεντων και πως περιφρουρειται η νομιμοτητα όταν είναι προιον της εμμεσης εκπροσωπησης των πολιτων?

Βεβαια οφειλουμε στη συνεχεια να πουμε ότι και η Αντιγονη υπακουει σε καποιους νομους και σε καποιες συμβασεις.Πιστευει σε θεικους και θρησκευτικους νομους και σε ηθικες αξιες περι ταφης των νεκρων και προσφορας τιμων, επικαλειται τους θεους και τις αξιες τις οποιες πιστευει οι οποιες είναι προιον της παιδειας της οποιας παρεχεται.Αλλα όπως είναι γνωστο οι νομοι είναι προιον της ηθικης και χωρις αυτην στερουνται νοηματος ακομη και αυτές οι αξιες της Αντιγονης.

Συνεχιζοντας τωρα την αναλυση μας στην συγχρονη εποχη το να απαγορευει η κοινωνια και ο νομοθετης να παραβει ενας πολιτης καποιον νομο είναι σαν να ισχυριζεται ότι οι νομοι είναι τελειοι και θεικοι.Ειναι σαν να ισχυριζεται η κοινωνια οι δικαστες οι πολιτικοι και οι νομοθετες ότι δεν υπαρχουν αδικοι νομοι και ότι οποιος παραβει ακομη και έναν αδικο νομο για λογους που δεν καταλαβαινουμε είναι υποχρεωμενος να υποστει τις ποινες παραβασης του αδικου νομου.

Και για οποιον πραγματικα ισχυριζεται ότι οι νομοι ολοι είναι σωστοι και οποιος παραβαινει οποιονδηποτε νομο θα πρεπει να τιμωρειται τοτε γιατι για παραδειγμα είναι παρανομη η ευθανασια ανθρωπων στην χωρα μας?Γιατι καποιος που υποφερει στην ζωη του από καποια σοβαρη αρρωστεια και θελει να ανακουφιιστει από τον πονο που του προκαλει δεν μπορει να το κανει?Γιατι είναι παρονομος καποιος που θελει να μην βασανιζεται από τον πονο και θελει να δωσει τελος στον εξευτελισμο της ζωης του?

Και για οποιον πιστευει ότι το προβλημα της ευθανασιας είναι ένα ξεχωριστο θεμα και προβλημα τοτε τι απαντα στο θεμα της υποχρεωτικης στρατευσης των νεων στην χωρα μας?Και για να το αντιστρεψουμε το ερωτημα,Ποσο παρανομος είναι ενας νομοθετης όταν καταπατα τα ανθρωπινα δικαιωματα των πολιτων και εν προκειμενω των νεων ανθρωπων στο δικαιωμα να ζουν ελυθεροι?Γιατι αντι να επιλεγει η ακριβη λυση ενός μισθοφορικου στρατου επιλεγουν οι νομοθετες να επινοησουν διαφορα τερατωδη ευφυολογηματα υποχρεωνοντας τους νεους να φιλανε τα χωματα και τις πετρες αποκυηματα του σαπιου εθνικιστικου ιδεαλισμου? Ποσο παρανομος είναι ενας νεος όταν επιλεγει ότι δεν θελει να παρανομησει απεναντι στα δικαιωματα του παραβιαζοντας την ελευθερια του?

Ένα ακομη ερωτημα σχετικα με το συγχρονο προταγμα της νομολογιας που δεν επιτρεπει καμια άλλη αμφισβητηση νομων και κανονων παραμονο μεσα από νομιμες διαδικασιες είναι η εξης- Σε ένα απολυταρχικο καθεστως η μια δικτατορια που δεν μπορεις ουτε καν να εκφραστεις οι πολιτες θα πρεπει να καταφευγουν σε νομιμες διαδικασιες για να αμφισβητησουν ένα τετοιο καθεστως και αν ναι ποιες είναι αυτές σε ένα τετοιο καθεστως?

Τελος ποια θα ηταν η σταση των κουμμουνιστικων καθεστωτων απεναντι στην Αντιγονη σαν εργο και το νοημα που προαγει η ακομα χειροτερα ποια θα ηταν η σταση τους απεναντι σε συγχρονες Αντιγονες η απεναντι σε ανθρωπους που διαφωνουν και εναντιωνονται στο κουμμουνιστικο καθεστως?Μηπως θα εξοριζονταν σε φυλακες η ακομη και θα σκοτωνονταν επειδη απλα εχουν διαφορετικα πιστευω?

πηγη
http://energoipolites.foroomy.com/viewtopic.php?f=2&t=9